دگرگونی سیمای سلامت در ایران

مقدمه و اهداف: آگاهی از دگرگونی سیمای سلامتی (health transition) در هر کشور، از مهم ترین اطلاعاتی است که در برنامه­های توسعه ی اجتماعی و برنامه­ریزی برای تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه مورد استفاده قرار می­گیرد. دگرگونی سیمای سلامتی بــــر پایه ی دوگــذار جمعیت شناسی (demographic transition) و همه­گیرشناسی (epidemiologic transition) استوار است. روش کار: برای به دست آوردن سیمای سلامتی و دگرگونی آن در ایران؛ نخست اطلاعات جمعیت شناسی در فاصله ی 45 سال اخیر، به منطور تعیین تغییر چهره ی جمعیت شناسی کشور ترسیم شد. سپس اطلاعات مربوط به الگوی مرگ از سالهای 1350 تا 1380 از منابع مختلف، به خصوص اطلاعات ثبت مرگ شهر تهران (1350) و ثبت مرگ در 10 استان (1379) و 18 استان (1380) مقایسه گشت. هم چنین با توجه به تمام نقصان های اطلاعاتی در این زمینه، داده های بیماری های واگیر در چند دهه ی اخیر هم بررسی شد تا دگرگونی همه گیر شناسی کشور نشان داده شود. نتایج: به طور کلی این مطالعه نشان می­دهد که میزان مرگ و باروری در تعامل با افزایش درآمد سرانه، افزایش شهرنشینی، صنعتی شدن، ارتقای فن آوری در جهان و افزایش دست رسی به خدمات بهداشتی درمانی و... کاهش یافته و با تغییر ترکیب سنی جمعیت، جامعه در مرحله ی خروج از سن نوجوانی قرار گرفته است. علاوه بر این، میزان مرگ کودکان زیر 5 سال و مادران نیز کاهش یافته است. همه موارد فوق به این منجر شده است که ترکیب علتی مرگ ها، از بیماری های عفونی و واگیر خارج شده و الگوی ابتلا بیماری ها و مرگ نیز در گروه های سنی تغییر نماید.